Η Επαναδιεκδίκηση του εγώ

Το εκείνο, το εγώ και το υπερεγώ είναι τα τρία ψυχικά τμήματα του δομικού μοντέλου του Σίγκμουντ Φρόυντ. Σύμφωνα με αυτό το δομικό μοντέλο το εκείνο αντιπροσωπεύει τα κίνητρα, τα ένστικτα και τις βιολογικές ανάγκες του ατόμου και κατά συνέπεια είναι έμφυτο, το Εγώ αποτελεί το λογικό μέρος που αν και δεν είναι έμφυτο, αναπτύσσεται και καλλιεργείται με την επίδραση της συσσωρευμένης εμπειρίας και τέλος το υπερεγώ αντιπροσωπεύει όλες τις θετικές ηθικές και κοινωνικές αξίες του ατόμου, αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την ηθική συνείδηση.


Η επαναδιεκδίκηση του εγώ πιγάζει απο την ανάγκη του αυτοκαθορισμού και την αυτονοήτη, όπως θα θεωρήτουν , δεκδίκηση του εαυτού μας σαν η μόνη μας ιδιοκτησία. Ο καθορισμός του κάθε ανθρώπου είναι έμφυτο δικαίωμα να ασκείται και να θεσμίζεται αποκλειστικά και μόνο απο τον ίδιο τον άνθρωπο. Εν μέρη εξωγενής καταστάσεις συμβαλλουν στον καθορισμό και στην διαμόρφωση του χαρακτήρα (ο οποιος χαρακτήρας είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Εγώ). Οι καταστάσεις δημιουργούνται απο τους ίδιους τους εαυτούς μας συνειδητά και μή, πυροδοτόντας μια σείρα αλυσιδωτών άλλων γεγονοτων. Τα συγκεκριμενα γεγονότα πιθανόν να μην επιρεάσουν το εγώ μας αφού τις πλείστες φόρες δεν λαμβάνονται κάν υπόψην. Μόνο συγκεκριμένες καταστασεις επιρεάζουν το Εγώ, καταστάσεις που επιλέξαμε εμείς να τις αφήσουμε να μας επιρεάσουν ή και καταστάσεις που δημιουργήσαμε εμείς για να μας επιρεάσουν. Συχνές καταστάσεις που επιρεάζουν το Εγώ είναι σχέσεις ( ερωτικές, φιλικές, οικογενειακές κοκ ) , χρονική περίοδος και ψυχική κατάσταση του εαυτου μας. Οτιδήποτε παράγοντες συμβάλλουν στην επίδραση της συσσωρευμένης εμπειρίας στην οποία αναφέρεται ο Φρόυντ.


Η επαναδιεκδίκηση του εγώ συχνά προβάλλεται άμεσα συσχετιζόμενη με την ευτυχία.


Ο Αριστοτέλης και η ευτυχία


Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η ευτυχία μας εξαρτάτε απο εμάς.Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι ευτυχία δεν είναι να έχει κάποιος αυτό που θέλει αλλά να θέλει αυτό που έχει. Στέκεται λογικά το επιχείρημα αυτό, αλλά πως μπορεί κάποιος να το επιβεβαιώσει;Ο Jeff Larsen απο το Τεχνολογικό Πανεπιστημίο του Τέξας διεξήγαγε μια στατιστική έρευνα σε φοιτητές του, όπου τους έκανε διάφορες ερωτήσεις. Μία από αυτές είχε να κάνει με την κατοχή διάφορων αγαθών όπως αυτοκίνητο, στερεοφωνικό συγκρότημα και άλλα “πολυτελή” αντικείμενα. Αυτή η ερώτηση κρύβει από πίσω της τη λογική ότι όσα περισσότερα αγαθά έχουμε τόσο πιο καταξιωμένοι κοινωνικά νοιώθουμε, άρα είμαστε ευτυχείς. Όμως, τα αποτελέσματα της έρευνας δεν συνέκλιναν προς αυτή την κατεύθυνση. Αποδείχθηκε ότι οι άνθρωποι μπορεί να συνηθίζουν τα αντικείμενα που κατέχουν και επομένως να “παίρνουν” λιγότερη ευτυχία από αυτά. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουν να θέλουν τα αντικείμενα που κατέχουν και αυτό όπως λέει η έρευνα φέρνει μεγαλύτερη ευτυχία. Είναι αυτό που λέμε, “Να εκτιμάς αυτό που έχεις”.


Ο Επίκουρος και η ευτυχία


Ο Επίκουρος προτείνει τη δική του εκδοχή για το περιεχόμενο και την απόκτηση της ευτυχίας, ταυτίζοντάς την με την εξασφάλιση της σωματικής υγείας, παράλληλα με εκείνη της ψυχικής ηρεμίας (Επίκουρος). Για τον Επίκουρο ο ορισμός είναι αποφατικός: ευτυχία είναι το να μην πονάμε στο σώμα και το να μην ταρασσόμαστε στην ψυχή, μια θεωρία που θα επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας, μετρώντας πολυπληθείς οπαδούς.Αυτός ο διπλός στόχος της ευτυχίας επιτυγχάνεται με οδηγό τη φρόνηση, η οποία είναι εκείνη που μας αποκαλύπτει «τις αιτίες για τις οποίες μας αρέσει ή δεν μας αρέσει κάτι και που διώχνει όλες αυτές τις αντιλήψεις από τις οποίες ταλαιπωρείται η ψυχή μας» (Επίκουρος). Το χαρακτηριστικότερο, όμως, στοιχείο της θεωρίας του Επίκουρου είναι εκείνο της αναγνώρισης και της εξύψωσης της ηδονής ως βάσης «κάθε προτίμησης και κάθε αποφυγής», ως κριτηρίου και μέτρου για να εκτιμήσουμε την ευτυχισμένη ζωή.
Το υπέρτατο αγαθό που είναι η ευτυχία, την οποία, σύμφωνα πάλι με τον Επίκουρο, όταν την έχουμε, έχουμε το παν κι όταν δεν την έχουμε κάνουμε το παν για να την αποκτήσουμε, απασχόλησε και τον Σενέκα, ο οποίος ενδιαφερόταν πολύ για την ποιότητα του καθημερινού βίου. Μπορεί η δική του ζωή να τον διέψευσε, εντούτοις πρέσβευε ότι οι μόνοι πραγματικά ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι όσοι αφιερώνονται στο πνεύμα και μόνο τότε ζουν πραγματικά, καθώς με τη μελέτη προσθέτουν στον χρόνο της ζωής τους και εκείνον που έχει προϋπάρξει, ερχόμενοι σε επαφή με τη σοφία των προγενέστερων τους (Σενέκας).


Ο Νίτσε και η ευτυχία


Ο Νίτσε, στο έργο του Η Χαρούμενη Γνώση (1886) εκτός από τις αναλύσεις του για τη γνώση, την τέχνη, την ηθική και την αλήθεια, αναφέρεται, επίσης, στην έννοια της ευτυχίας ακολουθώντας τη Στωική παράδοση, που θέλει την ευχαρίστηση και την απαρέσκεια άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους με έναν τρόπο που για να γευτεί κανείς την ευχαρίστηση θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να υπομείνει αντίστοιχες ποσότητες δυσαρέσκειας. Πιστεύει ο Νίτσε ότι η ευτυχία είναι εν πολλοίς μια ανθρώπινη κατασκευή, καθώς εξαρτάται από την κρίση των ανθρώπων για τα κίνητρα των πράξεων και των σκέψεων, κρίση που πολύ απέχει από τα πραγματικά κίνητρα.


Υπογραμμίζει, επίσης, τη σημασία της υστεροφημίας και της γνώμης των άλλων στη διαμόρφωση της ευτυχίας μας. Θεωρεί ότι ανεξάρτητα με ό,τι γνωρίζουμε εμείς στο πεδίο των πράξεων ή των σκέψεών μας, όταν κάποια στιγμή αποκαλύπτεται ότι οι άλλοι έχουν διαμορφώσει μια διαφορετική άποψη για εμάς η ευτυχία μας κινδυνεύει με κατάρρευση. Σε αντίθεση με τη θλίψη και την κακοκεφιά που έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν μια ολόκληρη κοινωνική οργάνωση, κρίνει πως η ευτυχία «δεν είναι καθόλου μεταδοτική αρρώστια». Εντούτοις, δεν παραλείπει να τονίσει τη σημασία του μοιράσματος της χαράς με τους άλλους, γιατί μόνο έτσι μπορεί κανείς να γίνει «μεγάλος».


Η ποιητική περιγραφή του ευτυχισμένου ανθρώπου που έχει να μας προσφέρει είναι η εξής:

"Ο κίνδυνος του πιο ευτυχισμένου – να ‘χεις εκλεπτυσμένες αισθήσεις και λεπτό γούστο· να ‘σαι συνηθισμένος σ’ ό,τι πιο εκλεκτό και εξαίσιο έχει το πνεύμα, σα να ‘ταν αυτό απλώς η πιο σωστή και κατάλληλη τροφή· να χαίρεσαι μια δυνατή, θαρραλέα, παράτολμη ψυχή· να περνάς μέσα από τη ζωή με ήρεμα μάτια και σταθερό βήμα, έτοιμος πάντα για

τις πιο ακραίες καταστάσεις όπως σε μια γιορτή και γεμάτος από τον πόθο για κόσμους και θάλασσες, ανθρώπους και θεούς που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα· να ακούς κάθε ευδιάθετη μουσική σαν να ‘ταν σημάδι ότι παράτολμοι άνθρωποι, στρατιώτες, ποντοπόροι χαρίζουν στον εαυτό τους εκεί μια βραχύχρονη ανάπαυση και ευχαρίστηση και ξαφνικά, μέσα στη βαθύτατη απόλαυση της στιγμής, νικιούνται από τα κλάματα κι απ’ όλη τη βυσσινιά μελαγχολία του ευτυχισμένου: ποιος δεν θα ‘θελε να ‘ναι όλα αυτά κατοχή του, κατάστασή του! "

Ο δρόμος πρός την ευτυχία χτίζεται απο τις πολλαπλές διαστάσεις της εν μέρη ψευδαίσθησης και της οπτασίας που φωλιάζει στον πιο βαθύ και ανεκπλήροτου πόθου σου. Ο πόθος και η θέληση για την δημιούργηση μιας συγκεκρημένης κατάστασης ή αποτελέσματος ειναί αυτό που οδηγεί στη ευτυχία. Ο ανθρώπινος πόθος και η θέληση είναι σε μόνιμη βάση ανεκπλήρωτα και έχουν την τάση να λειτουργούν σαν σημεία γέννησης και αναγέννησης άλλων πόθων ή θελημάτων ήτε ώς επακόλουθο των πράξεων για την πραγμάτωση των προαναφερθέντων ήτε ως ανεξάρτητη μορφή δημιουργίας. Ετσί καθιστάται η επίτευξη της ευτυχίας μια ψευδαίσθησης. Η ύπαρξη τέτοιας οδού οπου σχέδον όλοι οι άνθρωποι επιλέγουν να βαδίσουν είναι μια οπτάσια στήμενη ακριβώς στα μέτρα μας απο το υποσυνείδητο μας για να δίνει ένα λόγο ύπαρξης. Εφόσον ο άνθρωπος καταλάβει αυτήν την οπτασία έπειτα μπορει να επιλέξει να την αγνοήσει και να συνεχίσει να πιστεύει σε μιαν ψευδαίσθηση (που είναι και αυτό που επιλέγουν οι περισσότεροι) ή να απαρνηθεί την ευτυχία.


Αφού το Εγώ και η ευτυχία οπως ανάφερα και πρίν είναι άμεσα συσχετιζωμενες , η απόρριψη της ευτύχιας έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη του Εγώ; Εξαρτάτε από την επιλογή του κάθε ανθρώπου άν η ευτυχία είναι σκοπός ύπαρξης του Εγώ ή αν το Εγώ περιλαμβάνει και άλλα πραγματα. Παραδείγματος χάρην το εγώ τεθεί ως σκοπός και όχι ώς ύπαρξη. Αν το εγώ φτάνει στην ολοκληρωτική του τελική μορφή μέσω μιας αδιάλλακτης εκπληρωσης του καθε αυτού σκοπού. Ο σκοπός εν τέλη θα επιφέρει την ολοκλήρωση που συχνά περνιέται για ευτυχία. Αν θεωρήσουμε οτι η ολοκλήρωση είναι ευτυχία τότε εχουμε φτάσει το άπιαστο. Εχούμε εμείς οι ίδιοι εισελθει στο χάος.
Αυτό εξαρτάτε στον ορισμό που δίνει ο καθένας μας στην λέξη. Η κάθε λέξη αναιρεί τον προσδιορισμό της καθε φορά που επαναορίζεται σε ένα ευρύτερο φαντασιακό πλαίσιο.


Όλες οι μάχες του κόσμου σε περιμένουν μπροστα σου και εσύ ακόμη κάθεσε?

revueltⒶ